Indeks Nieufności Polaków 2024
17/12/2024
.webp)
Każdy naród buduje swoją tożsamość w kontekście zmieniających się warunków politycznych, społecznych i kulturowych - Polacy nie są tu wyjątkiem. Globalizacja, kryzysy migracyjne i zbrojne konflikty, takie jak wojna w Ukrainie, zmieniają codzienność, wywołując napięcia i nowe wyzwania społeczne. W takim kontekście badanie poziomu społecznej nieufności staje się kluczowym narzędziem do zrozumienia nastrojów społecznych i analizowania relacji między różnymi grupami narodowościowymi oraz wyznaniowymi. Raport „Indeks Nieufności Polaków 2024”, przygotowany przez SW Research, mierzy dystans społeczny Polaków.
Globalizacja, praktycznie nieograniczona komunikacja i otwieranie granic – te postępujące procesy ostatnich dekad sprawiają, że naturalnym jest stopniowe przenikanie się różnych kultur, wyznań oraz kohabitacja mniejszości narodowych i etnicznych. Zjawiska te nie są obojętne dla społeczeństwa, a nieraz stanowią wyzwanie dla takich wartości jak identyfikacja narodowa czy poczucie przynależności.
Piotr Zimolzak
Wiceprezes SW Research
Czym jest Indeks Nieufności Polaków?
Indeks Nieufności Polaków to narzędzie stworzone z myślą o uchwyceniu poziomu dystansu społecznego w stosunku do różnych grup narodowościowych i mniejszości. Wskaźnik opiera się na sześciu stopniach akceptacji – od możliwości zaakceptowania przedstawiciela danej grupy jako turysty w Polsce, po zaakceptowanie go jako męża lub żony członka najbliższej rodziny. Respondenci oceniali każdą sytuację na skali Likerta, co pozwoliło przypisać odpowiedzi wartości liczbowe, które następnie wystandaryzowano w skali od 0 do 100. Wysoki wynik wskazuje na większy dystans i poziom nieufności.
Badanie akceptacji różnych narodowości i mniejszości to fascynująca próba uchwycenia wieloaspektowego zjawiska w ramach jednego wymiaru. Już sama natura skali sugeruje, że poziom akceptacji lub dystansu do różnych grup nie jest miarą zero-jedynkową, ale podlega gradacji. Każdy z cząstkowych wyników tworzących wskaźnik, jest jednocześnie wypadkową naszych poglądów, poczucia przynależności do grupy, emocji, których doświadczamy i które okazujemy.
Jakub Wasiewicz
Analityk, SW Research
RANKING NIEUFNOŚCI POLAKÓW
1. ROSJANIE
2. MUZUŁMANIE
3. BIAŁORUSINI
4. UKRAIŃCY
5. MAROKAŃCZYCY
6. HINDUSI
7. ŻYDZI
8. GRUZINI
9. NIEMCY
10. WĘGRZY
11. LITWINI
12. JAPOŃCZYCY
13. SŁOWACY
14. CZESI
15. AMERYKANIE
Największą nieufność okazujemy wobec Rosjan
Na czele rankingu nieufności znaleźli się Rosjanie, uzyskując średni wynik 57,2 punktów w skali 100-stopniowej. Wysoki poziom nieufności wobec tej grupy nie dziwi w kontekście trwającej wojny w Ukrainie, która zdominowała debatę publiczną i medialną w ostatnich latach. Wyniki wskazują, że nieufność do Rosjan wyraża się nie tylko w obawach związanych z bezpieczeństwem narodowym, ale także w odczuciach codziennej rezerwy społecznej.
Przyjrzeliśmy się, jakie różnice wynikają zarówno z kontekstu ocenianych mniejszości, jak i cech społeczno-demograficznych, takich jak: płeć, wiek, wykształcenie i deklaracje wyborcze z ostatnich wyborów do Sejmu i Senatu. Istnieją wysokie dodatnie korelacje w poziomie Indeksu Nieufności wyznaczonym dla różnych grup. Oznacza to, że na ogół jeśli nie ufamy jednej grupie, nie ufamy też innej. Wyjątkiem są jednak tzw. grupy “ortogonalne”, dla których korelacja jest bliska zeru. Przykładowo, nieufność do Rosjan ma inny charakter i praktycznie w ogóle nie jest powiązana z nieufnością do pozostałych narodowości i wyznań. Co ciekawe, nie ma żadnej pary, dla której korelacja byłaby ujemna, czyli nie występuje sytuacja, w której nieufność do jednej grupy byłaby związana z ufnością do innej.
dr Piotr Szulc
Matematyk, statystyk
Muzułmanie na drugim miejscu w rankingu
Drugie miejsce w rankingu zajęli muzułmanie z wynikiem 44,7 punktu. Wynik ten odzwierciedla wyraźną rezerwę wobec tej grupy, co może być efektem dominującego w mediach wizerunku Muzułmanów w kontekście kryzysów migracyjnych czy terroryzmu. Nieufność jest wyższa wśród młodszych grup wiekowych, które częściej mają styczność z medialnym obrazem imigrantów.
Białorusini i Ukraińcy – trudne relacje sąsiedzkie
Trzecie miejsce zajęli Białorusini z wynikiem 42,2 punktu. Wysoki poziom nieufności wobec tej grupy wynika z napięć związanych z polityką reżimu Łukaszenki i wydarzeniami na granicy polsko-białoruskiej. Co ciekawe, poziom nieufności zmniejsza się w grupach osób lepiej wykształconych.
Na czwartej pozycji uplasowali się Ukraińcy z wynikiem 34,4 punktu. Pomimo fali solidarności podczas wojny w Ukrainie w czasie pierwszych miesięcy agresji Rosji na Ukrainę, widoczna jest społeczna rezerwa, szczególnie w kontekście rynku pracy i migracji.
Najmniej nieufności wobec Amerykanów, Czechów i Słowaków
Na końcu rankingu znaleźli się Amerykanie (18 punktów), Czesi (18,4 punktu) i Słowacy (18,6 punktu). Wynik ten świadczy o relatywnie pozytywnych relacjach między Polakami a tymi narodowościami. Cieszą się one dobrą reputacją i są postrzegane jako neutralne lub przyjazne społecznie.
Raport „Indeks Nieufności Polaków 2024” pokazuje, jak różnorodne są relacje Polaków z innymi narodowościami i mniejszościami. Wysoki poziom nieufności wobec Rosjan, Muzułmanów i Białorusinów świadczy o wpływie wydarzeń geopolitycznych na postawy społeczne. Jednocześnie otwartość wobec Amerykanów, Czechów i Słowaków daje nadzieję na możliwość budowania pozytywnych relacji międzynarodowych. Indeks jest cennym narzędziem, które dostarcza wiedzy o dynamice społecznej i wskazuje kierunki dalszej pracy na rzecz poprawy relacji międzykulturowych.
Metodologia badania
Badanie zostało zrealizowane w dniach 11-16 września 2024 r. techniką CAWI, na reprezentatywnej próbie 1500 dorosłych mieszkańców Polski, dobranych z panelu badawczego swpanel.pl. Każdy z respondentów miał możliwość wyrażenia opinii w ramach 10 z 15 losowo wybranych bloków, z których każdy dedykowany był przedstawicielom jednej narodowości lub mniejszości wyznaniowej. W ten sposób, każda grupa została oceniona przez minimum 1000 respondentów.
Więcej informacji na temat metodologii badania znajdziesz w artykule - TUTAJ -
Fragment raportu:
Pobierz raport
i uzyskaj darmową prenumeratę kolejnych wyników badań