Profilaktyka nowotworowa Polaków
18/09/2025
Aż 37% uczestników przeprowadzonego przez SW Research dla Institute for Health badania „Profilaktyka nowotworów oczami Polaków” przyznaje, że nigdy nie kontrolowało swojego zdrowia. Jednocześnie, 72% wie o dostępnych badaniach diagnostycznych, a 81% ma świadomość, że nowotwory wykryte we wczesnym stadium są wyleczalne.
Dlaczego się nie badamy?
Głównymi przyczynami unikania diagnostyki są: wysokie koszty badań wykonywanych prywatnie (30% odpowiedzi) i ograniczona dostępność specjalistów (30%). Co czwarty (25%) ankietowany nie widzi potrzeby regularnej profilaktyki; taka sama liczba (również 25%) zadeklarowała, że czuje się zdrowo; niemal tyle samo (23%) respondentów wskazuje brak czasu jako czynnik, który ich powstrzymuje przed sprawdzeniem stanu swojego zdrowia. 20% wpada niejako w błędne koło, rezygnując z badań w obawie przed ich negatywnymi wynikami.
Najczęściej wykonywane badania diagnostyczne
Jeżeli już decydują się na kontrolną diagnostykę, to respondenci najczęściej wybierają po prostu podstawową morfologię krwi (79% z nich). Większość, bo 62%, kobiet zdecydowało się na profilaktyczną mammografię; a 44% — USG piersi. Zauważalnie mniejszym zainteresowaniem cieszą się badania takie jak USG jamy brzusznej (zdecydowało się na nie 43% badanych) czy RTG klatki piersiowej (38%). Niestety, niewielu Polaków poddaje się pełnemu pakietowi diagnostyki raka. Tymczasem im wcześniej uda się wykryć nowotwór złośliwy, tym większe szanse na jego wyleczenie. Dlatego tak ważne jest regularne wykonywanie badań kontrolnych.
Jak zmotywować Polaków do profilaktyki?
Co można więc zrobić, żeby przekonać większą liczbę osób do diagnostyki nowotworowej? Okazuje się, że istotną rolę odgrywają tutaj lekarze – zarówno ci pierwszego kontaktu, jak i specjaliści – którzy mogliby skłonić odpowiednio 39 i 37% ankietowanych do regularnego badania się. Wiele osób liczy się także ze zdaniem rodziny (32%) i znajomych (20%) w tym temacie. 19% ankietowanych deklaruje, że mogłyby ich zachęcić odpowiednie kampanie społeczne. Niezbyt optymistyczny jest jednak fakt, że niemal połowa (48%) przyznaje, że nic nie przekona ich do regularnej diagnostyki; być może potrzebują oni pomocy w zwiększeniu świadomości i przełamaniu mentalnego oporu.
Ile wiemy o nowotworach?
W badaniu sprawdzono również stan wiedzy uczestników na temat nowotworów. Zapytani o przyczyny ich powstawania najczęściej wskazywali choroby onkologiczne w rodzinie (64%) oraz palenie tytoniu (64%). Kolejnymi odpowiedziami pod względem częstotliwości udzielania są zanieczyszczenie środowiska (43%) i wirusy (15%). Co ciekawie, prawie połowa (46%) respondentów jest błędnie przekonana, że nowotwór może być wywołany przez przewlekły stres. Według badanych, najważniejsze w leczeniu raka są szybka diagnoza (56%) i sprawny dostęp do specjalistycznego leczenia (38%).
W badaniu sprawdzono także wiedzę uczestników na temat wirusa HPV, który może być odpowiedzialny za niektóre rodzaje nowotworów. Okazało się, że o jego istnieniu słyszało 73% Polaków – 78% kobiet i 66% mężczyzn. W tej grupie większość (51%) poprawnie identyfikuje, że może odpowiadać on za raka szyjki macicy; tylko 22% wie, że bywa przyczyną raka sromu i pochwy, a 19% - raka prącia. Świadomość takiego źródła raka odbytu oraz nowotworów głowy i szyi ma odpowiednio 12 i 9% ankietowanych. Na szczęście większość (68%) Polaków wie, że można uniknąć tych chorób dzięki szczepieniu, zdają sobie więc sprawę z potrzeby jego przyjęcia.
Wyniki badania pokazują, że wiele jest jeszcze do zrobienia w kwestii dbania o profilaktykę nowotworową Polaków. Dają jednak one także pewne wskazówki co do tego, jakie działania powinny zostać podjęte. Wielu pacjentów do działania mogłyby skłonić motywujące kampanie społeczne czy uświadamiające rozmowy z lekarzami.
Pełny raport dostępny pod linkiem:
https://instituteforhealth.pl/badania/choroby-onkologiczne-w-swiadomosci-polakow/
Metodologia:
Badanie zostało przeprowadzone metodą CAWI na panelu internetowym SW Panel w dniach 21-22 stycznia 2025 r. na reprezentatywnej próbie 1007 dorosłych Polaków.
Ⓒ COPYRIGHT 2012-2025 SW RESEARCH SP. Z O.O.
