Współczesne środowisko pracy, mimo bezprecedensowej liczby narzędzi do komunikacji, zmaga się z cichą epidemią - samotnością zawodową. Jak pokazuje raport „Samotność zawodowa: gdy bliskim w pracy staje się AI” aż 82% pracowników umysłowych w Polsce doświadcza tego zjawiska. Kontakt ze sztuczną inteligencją, a nie innym człowiekiem, staje się rozwiązaniem dla coraz większej liczby z nich.
W obliczu pogłębiającego się kryzysu samotności w miejscu pracy, coraz większą rolę w życiu zawodowym pracowników zaczyna odgrywać nie człowiek, a technologia. Już co dziesiąta osoba (10%) przyznaje, że rozmawia z AI o swoim poczuciu samotności - to niemal tyle samo, co liczba osób szukających wsparcia u przełożonego (15%). AI staje się dla wielu "bezpiecznym powiernikiem": neutralnym, natychmiast dostępnym i wolnym od oceniania.
To gruntowna zmiana. Technologia zaczyna pełnić funkcję emocjonalnego wsparcia. Oferuje ona anonimowość, akceptację i natychmiastową dostępność, których często brakuje w relacjach międzyludzkich w firmach
Szeran Millo
CEO firmy Symetria i pomysłodawca raportu
AI jako nowy powiernik w pracy
Rosnąca rola sztucznej inteligencji jako substytutu kontaktu z drugim człowiekiem to nie tylko technologiczna ciekawostka. To objaw głębokiego kryzysu zaufania oraz komunikacji w polskich organizacjach. Pracownicy coraz częściej omijają formalne kanały wsparcia - 31% wskazuje na brak skutecznych ścieżek komunikacji, a 29% na brak osoby, z którą mogliby porozmawiać o sprawach prywatnych.
Raport “Samotność zawodowa” pokazuje, że AI, choć nie zastąpi relacji międzyludzkich, często staje się "pierwszym krokiem" - bezpieczną próbą rozmowy, zanim pracownik zdecyduje się sięgnąć po realną pomoc. Dla wielu jest to także jedyna dostępna alternatywa - neutralna, zawsze gotowa do "wysłuchania".
Trzy wymiary samotności zawodowej
Raport opiera się na dwutorowym badaniu: ankiecie przeprowadzonej na próbie ponad 1000 pracowników umysłowych oraz pogłębionych wywiadach z 24 liderkami i liderami z różnych branż. Na tej podstawie zidentyfikowano trzy główne obszary, w których objawia się samotność zawodowa:
Izolacja decyzyjna i strukturalna - dotykająca liderów, menedżerów i wysoko wyspecjalizowanych ekspertów. To poczucie osamotnienia w podejmowaniu decyzji bez możliwości „zderzenia myśli” z równorzędnym partnerem.
Brak wspólnoty i przynależności - pojawiająca się, gdy pracownik nie identyfikuje się z kulturą organizacyjną lub czuje się wykluczony z nieformalnych struktur.
Trudności w nawiązywaniu relacji - czyli brak naturalnych, wspierających kontaktów w pracy, z kimś, z kim można swobodnie porozmawiać.
Samotność nie zna trybu pracy
Samotność zawodowa dotyka pracowników niezależnie od modelu pracy - hybrydowej, stacjonarnej czy zdalnej. Wśród grup najbardziej narażonych na izolację znajdują się m.in. specjaliści niedoceniani przez otoczenie (58% pracuje stacjonarnie), osoby „wyobcowane kulturowo i językowo” (55% pracuje hybrydowo) oraz „nowi na uboczu” (14% pracuje zdalnie).
Zaledwie 15% badanych zwraca się do przełożonego z problemami, co pokazuje erozję roli lidera jako osoby wspierającej. Powodem są m.in. brak realnego kontaktu z szefem (20%) oraz poczucie, że ich zdanie nie ma znaczenia (22%). To dane, które stoją w ostrym kontraście z wynikami wieloletnich badań Gallupa, wskazującymi, że to właśnie menedżerowie mają największy wpływ na zaangażowanie pracowników.
Organizacja źródłem, ale nie jedynym
Badanie ujawnia, że samotność wynika nie tylko z relacji, ale też z samego kształtu struktur organizacyjnych. Pracownicy pozbawieni sprawczości – funkcjonujący w sztywnych hierarchiach (37%) i bez realnego wpływu na rozwój (33%) - częściej doświadczają poczucia izolacji i wyobcowania.
Choć samotność ma wiele negatywnych konsekwencji - stres, wypalenie, spadek efektywności - raport ujawnia też jej złożoną naturę. 37% badanych twierdzi, że samotność pomaga im w skupieniu, a 44% - że pozytywnie wpływa na szybkość podejmowania decyzji. Jednak w dłuższej perspektywie izolacja ogranicza kreatywność, współpracę i zaangażowanie - kluczowe elementy innowacyjnych organizacji.
Wnioski: AI nie tylko narzędziem, ale odpowiedzią na kryzys
Z raportu „Samotność zawodowa: gdy bliskim w pracy staje się AI” wyłania się jasny sygnał. Technologia nie tyle konkuruje z ludźmi, co zapełnia lukę tam, gdzie zawodzą relacje. AI staje się odpowiedzią na deficyt empatii i otwartości w organizacjach. To ostrzeżenie i szansa zarazem - by zamiast ignorować samotność, potraktować ją jako systemowy problem i szukać rozwiązań, które połączą potencjał technologii z prawdziwą, ludzką troską.
Brak zaufania, słaba komunikacja i poczucie bycia nieważnym sprawiają, że pracownicy przyjmują strategię unikania. W takiej atmosferze remedium stają się narzędzia AI, które personifikują - traktując jak przyjaznych towarzyszy, "rozumiejących" ich emocje. To może przynieść chwilową ulgę, ale nie rozwiązuje systemowych problemów w pracy. Bez świadomego wysiłku liderów nie zbudujemy zaangażowanych zespołów - niezależnie od trybu pracy
Justyna Jędrkowiak
współzałożycielka Workspoty i uczestniczka jakościowej części badania
Więcej na temat raportu: https://symetria.pl/raporty/
O raporcie
Raport “Samotność zawodowa: gdy bliskim w pracy staje się AI” to część cyklu “Symetria między człowiekiem a technologią”. Badanie składało się z dwóch komponentów: części ilościowej (zrealizowanej na próbie 1017 respondentów we współpracy z agencją badawczą SW Research) oraz części jakościowej - 24 pogłębionych wywiadów przeprowadzonych z liderkami i liderami reprezentującymi kluczowe sektory gospodarki (technologie i IT, finanse i bankowość, edukację i rozwój, zasoby ludzkie i consulting, media i komunikację, handel, e-commerce), którzy doświadczają samotności zawodowej. Całość badania została zrealizowana w okresie od kwietnia do czerwca bieżącego roku przez firmę Symetria.